Uzaktaki Türkler: ÇUVAŞLAR
Yusuf Güldür
İsmi pek duyulmadık Türk topluluklarından biridir Çuvaşlar.
İsimlerinin etimolojik kökenleri tam olarak bilinmese de Türklükleriyle ilgili hem antropolojik hem de kültürel kanıtlar su götürmez bir gerçekliktir.
Peki kimdir bu Çuvaşlar ve nasıl olmuştur da Hıristiyanlaşmışlardır?
Çuvaş Türkleri'nin Tarihi
Çuvaşların temeli İtil Bulgarları’na kadar dayanmaktadır. Bilindiği üzere İtil ve Volga Bulgarları tarih içerisinde batıya doğru göç hareketleri içine girmiş ve tıpkı Avarlar ve Peçenekler gibi Hıristiyan toplumlarla etkilenip Hıristiyanlaşmışlardır.
Dahası, kendi bölgelerinde Fin-Ugor halklarıyla da etkileşime giren Bulgarlar, kendi kültürlerini bu toplumlara da aşılamışlardır. Burada karşılıklı bir etkileşim olmuştur.
Hem Fin-Ugorların Türkleşmesi hem de Bulgar Türkleri’nin Hıristiyanlaşması…
1237 yılında Moğollar (Altın Orda) tarafından İtil Bulgarları’nın yıkılması üzerine büyük çoğunluğu İslâmiyete geçen bu topluluk, Kazanlar adıyla bölgede varlıklarını devam ettirmişler ve 16.yy’da Rus saldırıları karşsısında mağlup olmuşlardır.
Korkunç İvan denilen zalim Rus Çarı tarafından bölgeleri istila edilen Çuvaşlar, 1552 yılında büyük bir yıkım yaşamış ve tüm topraklarını kaybetmişlerdir.
Rusya’da despotik bir yönetim kuran ve kendine tehdit olarak gördüğü oğlunu bile öldürdüğü için kendisine Korkunç İvan denilen Rus Çarı, bu bölgede Çuvaşlar’a karşı baskıcı bir yönetim kurmuştur.
Bu tarihten sonra tüm topraklarını yitirdikleri gibi her yıl ağır vergiler ödemek zorunda kalan Çuvaşlar, en ağır işlerde çalışmışlar ve Çarlık Rusya’sı içinde en fazla ezilen toplumlardan birisi olmuşlardır. Hatta bunlardan bir kısmı vatanlarını terk etmiş ve Anadolu’ya göç etmişlerdir.
Ruslar, sadece Çuvaşları hâkimiyet altına almakla kalmamışlar ve sistematik bir şekilde onları Hıristiyanlaştırmışlardır. Açıkçası Rus misyonerler Çuvaşlar içinde çok iyi çalışmış ve Çuvaşlar Hıristiyanlaştıktan sonra bu dini yaymak için kendileri de misyonerlik çalışmalarına girişmişlerdir. Belki de sahip oldukları dini yaymaya çalışmak tüm Türk topluluklarının ortak özelliğidir.
1917 Ekim Devrimi’nde bağımsızlık için bir girişimde bulunan Çuvaşlar, Sovyet güçleri tarafından büyük katliamlara tabi tutulmuşlar ve bu despotik dönemde de istiklâllerini kazanamamışlardır. 1920 yılında Sovyetler, Çuvaş Özerk Bölgesi’nin kurulmasını kabul etmişlerdir.
Sovyetlerin dağılmasından sonra 1992 yılında bir kez daha kendi kimlikleriyle ortaya çıkan Çuvaşlar, Rusya içerisinde hâlâ Çuvaş Cumhuriyeti ismiyle varlıklarını devam ettirmektedirler.
Ne acı değil mi? Rusya’nın içinde birbirinden ayrı düşmüş nice Türk topluluğu var. Tıpkı ayrı düşmüş, bu yüzden de zayıf kalmış kardeşler gibi…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder